Wytyczne dla działań branży mody na rzecz klimatu

15 września 2020 r.  ukazały się pod egidą ONZ długo wyczekiwane wytyczne dla sektora modowego, czyli Climate Action Playbook, wydane przez sygnatariuszy Karty Przemysłu Mody Na Rzecz Klimatu  (Fashion Industry Charter for Climate Action). Stanowią one swoisty przewodnik dla branży mody mający ułatwić osiągnięcie neutralności klimatycznej. Choć wytyczne, jak sama nazwa wskazuje,  nie  mają charakteru wiążącego, to jednak wyznaczają kierunek  prowadzenia biznesu przyjaznego środowisku, zarówno dla przedsiębiorców, jak i organów administracji. Wydaje się, że za propozycjami działań zawartych w wytycznych podążać będą w niedalekiej przyszłości również krajowi prawodawcy.

Mapa drogowa dla branży mody

W poradniku opisane zostały inicjatywy, narzędzia,  certyfikaty oraz programy pomocne we wdrożeniu działań mających na celu ograniczenie śladu węglowego. Wytyczne zostały sporządzone zarówno z myślą o mniej doświadczonych firmach z sektora mody, które dopiero planują wdrożenie strategii biznesowej mającej na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, jak i dla doświadczonych przedsiębiorstw, które chcą potwierdzić lub zmodyfikować swoją strategię.

Jak zmierzyć poziom gazów cieplarnianych

Wytyczne dla sektora mody objaśniają co należy rozumieć przez emisje do powietrza i gazy cieplarniane, wskazują metody ich rozliczania, odwołując się jednocześnie do GHG Protocol Corporate Accounting and Reporting Standard oraz 3 rodzajów źródeł emisji – bezpośrednich (takich jak emisje własne, choćby z pojazdów firmowych czy powierzchni biurowych), pośrednich (i tu przykładem jest zakupiona energia elektryczna, ogrzewanie czy chłodzenie powierzchni biurowych) i wreszcie innych emisji pośrednich (emisje podwykonawców i dostawców, czy będące wynikiem korzystania z pojazdów nie będących własnością danego przedsiębiorstwa).

Wytyczne, jako przykład dobrych praktyk w zakresie kalkulacji emisji, podają sposób stosowany przez doświadczone przedsiębiorstwa będące sygnatariuszami Karty jak Levi Strauss & Co, Grupa H&M, czy Decathlon. Ponadto, Dokument wskazuje profesjonalnych doradców, którzy specjalizują się m.in. w przygotowaniu strategii klimatycznej dla branży odzieżowej.

Obowiązki sprawozdawcze i raportowanie

Przyjęte przez sygnatariuszy Karty zobowiązania emisyjne powinny być weryfikowane w sposób obiektywny i transparentny. W tym celu strony Karty zobowiązały się do śledzenia, mierzenia i udostępniania raportów  o  emisjach gazów cieplarnianych, zgodnie ze standardami i najlepszymi praktykami. Wytyczne określają narzędzia raportowania - CDP Raporting Platform oraz Fashion Charter Platform. Podobnie, jak w przypadku obliczania poziomu emisji, dokument wskazuje dobre praktyki choćby firmy GAP w zakresie obowiązków sprawozdawczych.

Określenie celów klimatycznych i redukcja emisji

Najważniejszym zobowiązaniem sektora modowego, zgodnie z Kartą, jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w stopniu i tempie określonym w Porozumieniu Paryskim, a to oznacza, że sektor do 2030 r. powinien zmniejszyć swoje emisje o 30%. Do roku 2050 r. natomiast powinien osiągnąć neutralność klimatyczną. Wytyczne podkreślają konieczność obniżenia emisji przedsiębiorstw do wskazanych limitów we wszystkich 3 zakresach.

Climate Action Playbook wskazuje sposoby redukcji emisji dla spółek sektora mody we wszystkich 3 obszarach. Dla przykładu, w obszarze pierwszym, spółki na powierzchniach biurowych i handlowych mogą zainstalować energooszczędne sprzęty grzewcze czy chłodzące, zwiększyć korzystanie z naturalnego światła, wdrożyć systemy kogeneracji, zredukować energię węglową na rzecz odnawialnej, obniżyć temperaturę pokojową, korzystać z energii wyłącznie podczas pracy pracowników i zasilać auta energią generowaną we własnym zakresie. Sugeruje się stosowanie certyfikacji służącej do obiektywnej oceny budynków przyjaznych środowisku (LEED, BREEAM). Emisje z obszaru 2 w centrach dystrybucji czy fabrykach mogą, według Wytycznych zostać zredukowane poprzez instalację systemów energooszczędnych, stosowanie systemów ledowych, wyłączanie klimatyzacji i niekorzystanie z energii po godzinach pracy. Wreszcie , w zakresie trzecim emisji, Dokument wskazuje, by po zidentyfikowaniu największego kontrahenta-dostawcy zachęcić go do stosowania programów efektywności energetycznej oferowanych choćby przez International Finance Corporation – instytucję należącą do Banku Światowego. Wytyczne wskazują szczegółowe zasady ograniczenia emisji dla producentów z wyszczególnieniem różnego rodzaju tekstyliów – poliestru, bawełny, wiskozy czy innych włókien syntetycznych.

Circural Economy

Zgodnie z Wytycznymi, najbardziej optymalnym dla branży mody byłoby przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Zamknięcie obiegów produkcyjnych jest alternatywą dla modelu linearnego, w wyniku którego wytwarza się duże ilości odpadów.   Przejście z modelu gospodarki linearnej na cyrkularną, która rekomendowana  jest w Wytycznych, oznacza zmianę całego systemu gospodarowania. Rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym mogą wspierać innowacyjne formy konsumpcji, której przykłady zostały wskazane w Climate Action Playbook. Dobre praktyki m.in. firmy Adidas (zwrot zużytych produktów i wymiana na punkty w celu kupienia nowych towarów), North Face (odnawianie zużytych produktów) czy H&M COS (platforma odsprzedaży, czyli ponowne użycie produktów).

Zielona przyszłość

Autorzy wytycznych podkreślają, że udostępniony dokument stanowi pierwszą wersję poradnika dla branży modowej, który z biegiem czasu będzie aktualizowany i udoskonalany. Celem wytycznych jest wskazanie optymalnych narzędzi osiągania podstawowego celu – doprowadzenie sektora mody do zerowej emisji gazów cieplarnianych do roku 2050. Powinno to nastąpić w rezultacie zharmonizowanych działań wszystkich podmiotów w całym łańcuchu dostaw począwszy od surowców, produkcji tekstyliów i produktów odzieżowych, logistyki, sprzedaży, na utylizacji kończąc.  Wytyczne należy traktować jako wyzwanie dla branży i wezwanie jej uczestników do podjęcia zdecydowanych długoterminowych działań zmierzających do osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Kliknij tu, aby zobaczyć wytyczne

autor: Agnieszka Oleksyn-Wajda