instytut zrównoważonego rozwoju i środowiska
instytut zrównoważonego rozwoju i środowiska
Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska (Sustainability & Environment Institute) to jednostka Uczelni Łazarskiego, której celem jest promowanie dobrych praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju, przeprowadzanie badań systemowych rynku w dziedzinie zielonego finansowania, a także stworzenie platformy łączącej biznes, naukę oraz administrację centralną.
aktualności
aktualności
Szerokim echem odbiła się niedawna, wyczekiwana z niecierpliwością, uchwała Sądu Najwyższego dotycząca oceny prawa do życia w czystym środowisku w świetle regulacji dotyczących ochrony dóbr osobistych.
Nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiej Oleksynem przeanalizowała to zagadnienie dla Dziennika Rzeczpospolita.
aktualności
aktualności
O prawie własności intelektualnej w kontekście strategii unijnej dotyczącej gospodarki obiegu zamkniętego nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiem Oleksynem wypowiedzieli się dla Dziennika Rzeczpospolita.
aktualności
aktualności
5 czerwca obchodziliśmy światowy dzień ochrony środowiska. To wyjątkowy dla nas dzień. Zbiega się z zakończeniem kolejnej edycji projektu - studia podyplomowe „Prawo ochrony środowiska” na Uczelni Łazarskiego.
Środowisko
Regulacje
Szerokim echem odbiła się niedawna, wyczekiwana z niecierpliwością, uchwała Sądu Najwyższego dotycząca oceny prawa do życia w czystym środowisku w świetle regulacji dotyczących ochrony dóbr osobistych.
Nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiej Oleksynem przeanalizowała to zagadnienie dla Dziennika Rzeczpospolita.
O prawie własności intelektualnej w kontekście strategii unijnej dotyczącej gospodarki obiegu zamkniętego nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiem Oleksynem wypowiedzieli się dla Dziennika Rzeczpospolita.
5 czerwca obchodziliśmy światowy dzień ochrony środowiska. To wyjątkowy dla nas dzień. Zbiega się z zakończeniem kolejnej edycji projektu - studia podyplomowe „Prawo ochrony środowiska” na Uczelni Łazarskiego.
Jedynie 43 proc. spółek posiada zintegrowaną strategię biznesową i zrównoważonego rozwoju, podczas gdy 36 proc. ankietowanych spółek nie posiada żadnej strategii niefinansowej. Znaczące zmiany regulacyjne i transformacja w zrównoważonego wzrostu stanowi obecnie duże wyzwanie dla przedsiębiorstw, rad nadzorczych i inwestorów. To tylko niektóre z wniosków z raportu „ESG – miecz Damoklesa czy szansa na strategiczną zmianę?”. Analiza powstała w ramach inicjatywy Forum Rad Nadzorczych i została opracowana przez PwC, CFA Society Poland i Stowarzyszenie Niezależnych Członków Rad Nadzorczych. Przy jej tworzeniu uczestniczyła Milena Olszewska-Miszuris, ekspert Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska.
Pół miliona ton mikrowłókien uwalnianych jest każdego roku do mórz i oceanów. Pranie odzieży syntetycznej odpowiada za 35 proc. pierwotnych mikrodrobin plastiku dostających do środowiska. Podczas prania ubrań z poliestru może dojść do wypuszczenia 700 000 mikrowłókien, które mogą się dostać do łańcucha żywnościowego - informuje ekspertka IZRS Agnieszka Oleksyn-Wajda.
17 kwietnia odbędzie się wydarzenie eksperckie Fashion Revolution Polska „Okrągły stół mody cyrkularnej”. Do dyskusji zaproszeni zostali specjaliści obserwujący zjawiska związane z gospodarką obiegu zamkniętego z wielu perspektyw, nie tylko przedstawiciele marek modowych.
Instytut Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego objął to wydarzenie patronatem.
O roli prawników przyszłości, liderów zrównoważonego rozwoju w e-booku „Prawnik 4.0. Nowoczesny doradca w czasach cyfrowej (r)ewolucji” napisała Agnieszka Oleksyn – Wajda, eksperta IZRS.
Rola ekspertów, również prawników, w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym osiągnięcia celów klimatycznych może okazać się kluczowa dla każdego uczestnika rynku.
O sytuacji branży mody i prognozach na 2021 rozmawiamy z Anną Szmeją, prezes Retail Institute i Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji NextGenLab oraz z Agnieszką Oleksyn–Wajdą, radcą prawnym, dyrektorem Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego, kierownikiem Akademii Biznesu i Prawa Mody Uczelni Łazarskiego, członkiem Rady Ekspertów Retail Institute.
Lubują się w nich i celebryci, i zwykli śmiertelnicy. Do mazowieckich pracowni krawieckich przyciągają ich wyjątkowe i ponadczasowe kreacje: nie tylko świetnej jakości płaszcze czy suknie, ale też projektowane na zamówienie bluzki i kostiumy. Nie tylko Mediolan, Nowy Jork czy Paryż, ale też Józefów i Warszawa. Stolice mody są bliżej niż się nam wydaje. Ubrania, które powstają na mazowieckiej ziemi, są nie tylko idealnie skrojone, ale też wykonane z materiałów dobrego gatunku.
Jakie wydarzenia w 2020 roku najbardziej wpłynęły na marketing w branży marek luksusowych? Z jakimi problemami i zagadnieniami będzie się ona mierzyć w 2021 roku oraz jakie technologie i trendy będą miały istotny wpływ na marketing w tej branży w Polsce w 2021 roku?
Jak wynika z badania przeprowadzonego przez firmę KPMG we współpracy z Uczelnią Łazarskiego, ponad 60 proc. z nas kupuje ubrania wtedy, kiedy sytuacja cenowa jest korzystna, na przykład obowiązują promocje. Okazji chętnie szukamy w sklepach internetowych.
Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) w ramach prowadzonego programu CHemHR została partnerem Prawo w biznesie nowych technologii - studia podyplomowe Uczelni Łazarskiego na Uczelnia Łazarskiego w Warszawie.
Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2019/2/24-32 – artykuł Marlena Jankowska oraz Agnieszka Oleksyn - Wajda
Ostatnie badanie przeprowadzone przez ekspertów z King’s College London, a opisane w czasopiśmie "Environmental International", wykazało, że cząstki tworzyw sztucznych unoszą się w powietrzu i tym samym mogą odkładać się w drogach oddechowych i być połykane.
Kolejne przełomowe decyzje w branży mody. W trakcie ubiegłotygodniowego szczytu G7 najwięksi gracze na rynku odzieżowym podpisali Pakt Mody (Fashion Pact), deklarując się tym samym do aktywnej walki o środowisko i ograniczenia negatywnego wpływu mody na środowisko.
Niedawno świat obiegła wiadomość o dołączeniu aktorki do zarządu Keringa.
29 listopada 2018 roku odbyło się Walne Zgromadzenie Związku Przedsiębiorców Przemysłu Mody Lewiatan.
W 2016 r. w branży tekstylnej pracowało 60,1 tys. osób w ponad 5 tys. firm. W przeszło 13 tys. zakładach odzieżowych pracowało 100 tys. osób, a w przemyśle skórzanym niecałe 3 tys. firm zatrudniało 27,5 tys. osób (dane GUS na koniec 2016 r.).
Ponieważ sektor mody stał się jednym z największych emitentów gazów cieplarnianych, wnosząc tym samym istotny wkład do zachodzących szybko zmian klimatycznych, czyli globalnego ocieplenia, branża postanowiła wypracować wytyczne, które mają być przewodnikiem mającym ułatwić osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Nowe regulacje przeciwpożarowe w sposób znaczący zaostrzają reżim prawny wydawania zezwoleń i pozwoleń odpadowych.
Artyści tworzący modę muszą pamiętać, że jest to po prostu biznes, który rządzi się swoimi twardymi prawami.
Akademia Prawa i Biznesu Mody na Uczelni Łazarskiego wchodzi już w trzeci rok działalności. W tym czasie wiele się wydarzyło.
Jakie akty prawne regulują obecnie działania reklamowe w Polsce? Dlaczego tak istotne jest nadążanie prawodawstwa za rozwojem technologicznym?
Co sekundę na wysypisko śmieci trafia ciężarówka wypełniona niepotrzebnymi ubraniami. Polacy co roku wyrzucają ze swoich szaf 2,5 miliona ton koszulek, spodni czy swetrów.
Pandemia uderzyła w niemal całą gospodarkę światową, nie oszczędzając branży mody.
"Moda wykańcza planetę" - to coraz częściej powtarzana teza. Polska branża modowa zajmuje 8. miejsce w Europie pod względem obrotów, a 6. w nakładach inwestycyjnych.
Przed spotkaniem G7 w Biarritz prezydent Francji E. Macron w towarzystwie ministra gospodarki i finansów Bruno Le Maire'a, ministra pracy Muriela Pénicauda oraz wiceministra przemian ekologicznych Brune Poirson spotkał się z przedstawicielami 32 firm modowych i tekstylnych, które zdecydowały się podpisać tzw. Pakt mody (Fashion Pact), czyli pakiet zobowiązań dotyczących klimatu, różnorodności biologicznej oraz oceanów.
Szeroko rozumiana branża mody, w całym cyklu życia produktu, czyli od kreacji, poprzez etap produkcji, użytkowanie produktu, aż do jego utylizacji stanowi wieloetapowe zagrożenie dla środowiska naturalnego.
Zmiany klimatu oraz działanie w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju, to wielkie wyzwanie dla całej społeczności międzynarodowej.
Nasze apetyty konsumenckie rosły w sposób geometryczny, a szafy zaczęły pękać w szwach. Zachłysnęliśmy się możliwością realizowania swoich potrzeb, marzeń oraz pragnieniem dogonienia Zachodu.
Prawo w dziedzinie ochrony środowiska zmienia się dynamicznie. Aby sprostać wymaganiom i nie ustępować działaniom konkurencji, przedsiębiorcy decydują się na podnoszenie własnych kompetencji w tej dziedzinie.
Kiedy mówi się o etycznej modzie, głównie ma się na myśli wykorzystywane materiały, dobrze opłacane szwalnie czy nieużywanie szkodliwych chemicznych substancji. Tymczasem zapomnianym problemem są… wieszaki.
Trendy zrównoważenia, ochrony środowiska oraz etyki wchodzą coraz mocniej na rynek odzieżowy oraz do świadomości klientów, a nowe technologie są ich największym sprzymierzeńcem.
Szerokim echem odbiła się niedawna, wyczekiwana z niecierpliwością, uchwała Sądu Najwyższego dotycząca oceny prawa do życia w czystym środowisku w świetle regulacji dotyczących ochrony dóbr osobistych.
Nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiej Oleksynem przeanalizowała to zagadnienie dla Dziennika Rzeczpospolita.
O prawie własności intelektualnej w kontekście strategii unijnej dotyczącej gospodarki obiegu zamkniętego nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiem Oleksynem wypowiedzieli się dla Dziennika Rzeczpospolita.
5 czerwca obchodziliśmy światowy dzień ochrony środowiska. To wyjątkowy dla nas dzień. Zbiega się z zakończeniem kolejnej edycji projektu - studia podyplomowe „Prawo ochrony środowiska” na Uczelni Łazarskiego.
Jedynie 43 proc. spółek posiada zintegrowaną strategię biznesową i zrównoważonego rozwoju, podczas gdy 36 proc. ankietowanych spółek nie posiada żadnej strategii niefinansowej. Znaczące zmiany regulacyjne i transformacja w zrównoważonego wzrostu stanowi obecnie duże wyzwanie dla przedsiębiorstw, rad nadzorczych i inwestorów. To tylko niektóre z wniosków z raportu „ESG – miecz Damoklesa czy szansa na strategiczną zmianę?”. Analiza powstała w ramach inicjatywy Forum Rad Nadzorczych i została opracowana przez PwC, CFA Society Poland i Stowarzyszenie Niezależnych Członków Rad Nadzorczych. Przy jej tworzeniu uczestniczyła Milena Olszewska-Miszuris, ekspert Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska.
Pół miliona ton mikrowłókien uwalnianych jest każdego roku do mórz i oceanów. Pranie odzieży syntetycznej odpowiada za 35 proc. pierwotnych mikrodrobin plastiku dostających do środowiska. Podczas prania ubrań z poliestru może dojść do wypuszczenia 700 000 mikrowłókien, które mogą się dostać do łańcucha żywnościowego - informuje ekspertka IZRS Agnieszka Oleksyn-Wajda.
17 kwietnia odbędzie się wydarzenie eksperckie Fashion Revolution Polska „Okrągły stół mody cyrkularnej”. Do dyskusji zaproszeni zostali specjaliści obserwujący zjawiska związane z gospodarką obiegu zamkniętego z wielu perspektyw, nie tylko przedstawiciele marek modowych.
Instytut Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego objął to wydarzenie patronatem.
O roli prawników przyszłości, liderów zrównoważonego rozwoju w e-booku „Prawnik 4.0. Nowoczesny doradca w czasach cyfrowej (r)ewolucji” napisała Agnieszka Oleksyn – Wajda, eksperta IZRS.
Rola ekspertów, również prawników, w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym osiągnięcia celów klimatycznych może okazać się kluczowa dla każdego uczestnika rynku.
O sytuacji branży mody i prognozach na 2021 rozmawiamy z Anną Szmeją, prezes Retail Institute i Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji NextGenLab oraz z Agnieszką Oleksyn–Wajdą, radcą prawnym, dyrektorem Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego, kierownikiem Akademii Biznesu i Prawa Mody Uczelni Łazarskiego, członkiem Rady Ekspertów Retail Institute.
Lubują się w nich i celebryci, i zwykli śmiertelnicy. Do mazowieckich pracowni krawieckich przyciągają ich wyjątkowe i ponadczasowe kreacje: nie tylko świetnej jakości płaszcze czy suknie, ale też projektowane na zamówienie bluzki i kostiumy. Nie tylko Mediolan, Nowy Jork czy Paryż, ale też Józefów i Warszawa. Stolice mody są bliżej niż się nam wydaje. Ubrania, które powstają na mazowieckiej ziemi, są nie tylko idealnie skrojone, ale też wykonane z materiałów dobrego gatunku.
Jakie wydarzenia w 2020 roku najbardziej wpłynęły na marketing w branży marek luksusowych? Z jakimi problemami i zagadnieniami będzie się ona mierzyć w 2021 roku oraz jakie technologie i trendy będą miały istotny wpływ na marketing w tej branży w Polsce w 2021 roku?
Jak wynika z badania przeprowadzonego przez firmę KPMG we współpracy z Uczelnią Łazarskiego, ponad 60 proc. z nas kupuje ubrania wtedy, kiedy sytuacja cenowa jest korzystna, na przykład obowiązują promocje. Okazji chętnie szukamy w sklepach internetowych.
Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) w ramach prowadzonego programu CHemHR została partnerem Prawo w biznesie nowych technologii - studia podyplomowe Uczelni Łazarskiego na Uczelnia Łazarskiego w Warszawie.
Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2019/2/24-32 – artykuł Marlena Jankowska oraz Agnieszka Oleksyn - Wajda
Ostatnie badanie przeprowadzone przez ekspertów z King’s College London, a opisane w czasopiśmie "Environmental International", wykazało, że cząstki tworzyw sztucznych unoszą się w powietrzu i tym samym mogą odkładać się w drogach oddechowych i być połykane.
Kolejne przełomowe decyzje w branży mody. W trakcie ubiegłotygodniowego szczytu G7 najwięksi gracze na rynku odzieżowym podpisali Pakt Mody (Fashion Pact), deklarując się tym samym do aktywnej walki o środowisko i ograniczenia negatywnego wpływu mody na środowisko.
Niedawno świat obiegła wiadomość o dołączeniu aktorki do zarządu Keringa.
29 listopada 2018 roku odbyło się Walne Zgromadzenie Związku Przedsiębiorców Przemysłu Mody Lewiatan.
W 2016 r. w branży tekstylnej pracowało 60,1 tys. osób w ponad 5 tys. firm. W przeszło 13 tys. zakładach odzieżowych pracowało 100 tys. osób, a w przemyśle skórzanym niecałe 3 tys. firm zatrudniało 27,5 tys. osób (dane GUS na koniec 2016 r.).
Ponieważ sektor mody stał się jednym z największych emitentów gazów cieplarnianych, wnosząc tym samym istotny wkład do zachodzących szybko zmian klimatycznych, czyli globalnego ocieplenia, branża postanowiła wypracować wytyczne, które mają być przewodnikiem mającym ułatwić osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Nowe regulacje przeciwpożarowe w sposób znaczący zaostrzają reżim prawny wydawania zezwoleń i pozwoleń odpadowych.
Artyści tworzący modę muszą pamiętać, że jest to po prostu biznes, który rządzi się swoimi twardymi prawami.
Akademia Prawa i Biznesu Mody na Uczelni Łazarskiego wchodzi już w trzeci rok działalności. W tym czasie wiele się wydarzyło.
Jakie akty prawne regulują obecnie działania reklamowe w Polsce? Dlaczego tak istotne jest nadążanie prawodawstwa za rozwojem technologicznym?
Co sekundę na wysypisko śmieci trafia ciężarówka wypełniona niepotrzebnymi ubraniami. Polacy co roku wyrzucają ze swoich szaf 2,5 miliona ton koszulek, spodni czy swetrów.
Pandemia uderzyła w niemal całą gospodarkę światową, nie oszczędzając branży mody.
"Moda wykańcza planetę" - to coraz częściej powtarzana teza. Polska branża modowa zajmuje 8. miejsce w Europie pod względem obrotów, a 6. w nakładach inwestycyjnych.
Przed spotkaniem G7 w Biarritz prezydent Francji E. Macron w towarzystwie ministra gospodarki i finansów Bruno Le Maire'a, ministra pracy Muriela Pénicauda oraz wiceministra przemian ekologicznych Brune Poirson spotkał się z przedstawicielami 32 firm modowych i tekstylnych, które zdecydowały się podpisać tzw. Pakt mody (Fashion Pact), czyli pakiet zobowiązań dotyczących klimatu, różnorodności biologicznej oraz oceanów.
Szeroko rozumiana branża mody, w całym cyklu życia produktu, czyli od kreacji, poprzez etap produkcji, użytkowanie produktu, aż do jego utylizacji stanowi wieloetapowe zagrożenie dla środowiska naturalnego.
Zmiany klimatu oraz działanie w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju, to wielkie wyzwanie dla całej społeczności międzynarodowej.
Nasze apetyty konsumenckie rosły w sposób geometryczny, a szafy zaczęły pękać w szwach. Zachłysnęliśmy się możliwością realizowania swoich potrzeb, marzeń oraz pragnieniem dogonienia Zachodu.
Prawo w dziedzinie ochrony środowiska zmienia się dynamicznie. Aby sprostać wymaganiom i nie ustępować działaniom konkurencji, przedsiębiorcy decydują się na podnoszenie własnych kompetencji w tej dziedzinie.
Kiedy mówi się o etycznej modzie, głównie ma się na myśli wykorzystywane materiały, dobrze opłacane szwalnie czy nieużywanie szkodliwych chemicznych substancji. Tymczasem zapomnianym problemem są… wieszaki.
Trendy zrównoważenia, ochrony środowiska oraz etyki wchodzą coraz mocniej na rynek odzieżowy oraz do świadomości klientów, a nowe technologie są ich największym sprzymierzeńcem.
aktualności
aktualności
Szerokim echem odbiła się niedawna, wyczekiwana z niecierpliwością, uchwała Sądu Najwyższego dotycząca oceny prawa do życia w czystym środowisku w świetle regulacji dotyczących ochrony dóbr osobistych.
Nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiej Oleksynem przeanalizowała to zagadnienie dla Dziennika Rzeczpospolita.
aktualności
aktualności
O prawie własności intelektualnej w kontekście strategii unijnej dotyczącej gospodarki obiegu zamkniętego nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiem Oleksynem wypowiedzieli się dla Dziennika Rzeczpospolita.
aktualności
aktualności
5 czerwca obchodziliśmy światowy dzień ochrony środowiska. To wyjątkowy dla nas dzień. Zbiega się z zakończeniem kolejnej edycji projektu - studia podyplomowe „Prawo ochrony środowiska” na Uczelni Łazarskiego.
Pół miliona ton mikrowłókien uwalnianych jest każdego roku do mórz i oceanów. Pranie odzieży syntetycznej odpowiada za 35 proc. pierwotnych mikrodrobin plastiku dostających do środowiska. Podczas prania ubrań z poliestru może dojść do wypuszczenia 700 000 mikrowłókien, które mogą się dostać do łańcucha żywnościowego - informuje ekspertka IZRS Agnieszka Oleksyn-Wajda.
Pół miliona ton mikrowłókien uwalnianych jest każdego roku do mórz i oceanów. Pranie odzieży syntetycznej odpowiada za 35 proc. pierwotnych mikrodrobin plastiku dostających do środowiska. Podczas prania ubrań z poliestru może dojść do wypuszczenia 700 000 mikrowłókien, które mogą się dostać do łańcucha żywnościowego - informuje ekspertka Agnieszka Oleksyn-Wajda.
Pranie wydaje się niezwykle przyziemną czynnością, którą większość z nas wykonuje dość często. Dostępna technologia sprawia, że jest ono łatwe i szybkie. Teraz wystarczy włączyć pralkę i wybrać odpowiedni tryb. Nic prostszego. Jak się jednak okazuje, nawet taka czynność może mieć wpływ na zanieczyszczenie środowiska, a szczególnie wód mórz i oceanów. W jaki sposób?
Jak zaznacza Agnieszka Oleksyn-Wajda, radca prawny, dyrektor Instytutu Zrównoważonego Rozwoju na Uczelni Łazarskiego oraz współtwórca i kierownik Akademii Biznesu i Prawa w Sektorze Mody, tworzywa sztuczne stały się nieodzowną częścią naszego życia. Ułatwiają człowiekowi funkcjonowanie, ale z drugiej strony są efektem wciąż rosnącej nadkonsumpcji. Na szczęście rośnie świadomość ich negatywnego wpływu na ludzkie zdrowie oraz środowisko.
W ostatnim czasie wiele uwagi poświęca się wszechobecnemu mikroplastikowi. Unia Europejska nie wypracowała jeszcze jego oficjalnej definicji, ale można powiedzieć, że są to stałe cząstki z tworzywa sztucznego o wielkości 5 mm lub mniejszej, które można spotkać w licznych produktach codziennego użytku. Przykładem są tutaj chociażby kosmetyki - pasty do zębów, kremy, peelingi. Oleksyn-Wajda podkreśla, że te bardzo małe cząsteczki tworzyw sztucznych powstają również w przypadku prania lub czyszczenia tkanin syntetycznych.
- Badania dowodzą, że pranie czy czyszczenie syntetycznych ubrań przyczynia się do uwolnienia mikroplastiku. Podczas procesu czyszczenia masa syntetycznych mikrowłókien uwalnia się do wody, a oczyszczalnie ścieków nie są w stanie wyeliminować takich mikroskopijnych zanieczyszczeń. W konsekwencji zanieczyszczone mikroplastikiem rzeki zanieczyszczają morza i oceany – wyjaśnia Oleksyn-Wajda.
Można więc powiedzieć, że piorąc swoje ubrania, każdy z nas przyczynia się do zanieczyszczenia środowiska. Warto pamiętać, że nie tylko morskiego, bo cząstki tworzyw sztucznych pochodzące z ubrań (głównie włókna akrylu) unoszą się również w powietrzu, co zostało zbadane przez naukowców z King’s College London i opisane na łamach czasopisma "Environmental International". Mikroplastik z powietrza może z łatwością przedostać się do naszych dróg oddechowych lub zostać połknięty.
Należy pamiętać, że mikroplastik z naszego prania wróci do nas prędzej czy później. Po uwolnieniu do środowiska mikrodrobiny plastiku są zjadane przez ryby i inne wodne zwierzęta, a na końcu spożywane są przez ludzi – ostrzega Oleksyn–Wajda.
Ekspertka zwraca też uwagę na inne problemy związane z obecnością mody w naszym życiu. Podkreśla, że z najnowszego raportu Changing Markets Foundation z lutego 2021 r. "Moda kopalna: ukryta zależność szybkiej mody od paliw kopalnych" (ang. "Fossil Fashion – the hidden reliance of fast fashion on fossil fuels") wynika, że produkcja samego poliestru prowadzi do rocznych emisji gazów cieplarnianych odpowiadających 180 elektrowniom węglowym, a przewiduje się, że do 2030 r. liczba ta wzrośnie dwukrotnie.
Co w takim razie możemy zrobić, aby samodzielnie ograniczyć produkcję mikroplastiku, zanim Komisja Europejska i Europejska Agencja Chemikaliów opracują konkretne regulacje w tym zakresie?
- Wydaje się, że najprostszym rozwiązaniem byłoby zaprzestanie kupowania ubrań z tworzyw sztucznych, pozbycie się już nabytych, ale to z kolei w procesie unieszkodliwiania odpadów spowodowałoby powstanie milionów ton odpadów tekstylnych emitujących gazy cieplarniane. Trochę się w rozwoju gospodarczym i niepohamowanym konsumpcjonizmie zatraciliśmy, za co przychodzi nam płacić dziś cenę w postaci zmian w klimacie i zanikania bioróżnorodności. Może zatem należy zacząć odwracać ten proces metodą małych kroków – proponuje Oleksyn–Wajda.
Inne propozycje sprowadzają się do przejrzenia zawartości swojej szafy i zastanowienia się, czy nowa sukienka bądź bluzka są nam naprawdę niezbędne. Dokonując zakupów, warto również stawiać na odzież przyjazną środowisku. Ekspertka mówi też o możliwości ograniczenia procesu prania do minimum i wykonywania go na najkrótszych programach i niskich obrotach odwirowywania przy możliwie niskiej temperaturze oraz stosowaniu płynów do prania lub naturalnych i ekologicznych środków piorących zamiast tradycyjnych proszków do prania.
Jedynie 43 proc. spółek posiada zintegrowaną strategię biznesową i zrównoważonego rozwoju, podczas gdy 36 proc. ankietowanych spółek nie posiada żadnej strategii niefinansowej. Znaczące zmiany regulacyjne i transformacja w zrównoważonego wzrostu stanowi obecnie duże wyzwanie dla przedsiębiorstw, rad nadzorczych i inwestorów. To tylko niektóre z wniosków z raportu „ESG – miecz Damoklesa czy szansa na strategiczną zmianę?”. Analiza powstała w ramach inicjatywy Forum Rad Nadzorczych i została opracowana przez PwC, CFA Society Poland i Stowarzyszenie Niezależnych Członków Rad Nadzorczych. Przy jej tworzeniu uczestniczyła Milena Olszewska-Miszuris, ekspert Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska.
Jedynie 43 proc. spółek posiada zintegrowaną strategię biznesową i zrównoważonego rozwoju, podczas gdy 36 proc. ankietowanych spółek nie posiada żadnej strategii niefinansowej. Znaczące zmiany regulacyjne i transformacja w zrównoważonego wzrostu stanowi obecnie duże wyzwanie dla przedsiębiorstw, rad nadzorczych i inwestorów. To tylko niektóre z wniosków z raportu „ESG – miecz Damoklesa czy szansa na strategiczną zmianę?”. Analiza powstała w ramach inicjatywy Forum Rad Nadzorczych i została opracowana przez PwC, CFA Society Poland i Stowarzyszenie Niezależnych Członków Rad Nadzorczych. Przy jej tworzeniu uczestniczyła Milena Olszewska-Miszuris, ekspert Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska.
Raport można pobrać pod poniższym linkiem: ESG – miecz Damoklesa czy szansa na strategiczną zmianę? (pwc.pl)
Już dziś kwestie ESG wpływają na wycenę spółek na polskim rynku. Połowa inwestorów je dostrzega, choć nie uznaje za krytyczne, ale już blisko 30 proc. badanych jest skłonna obniżyć swoją wycenę lub wycofać się z inwestycji jeśli ryzyka ESG są zbyt wysokie. Choć obecnie 20 proc. inwestorów nie uwzględnia elementów niefinansowych w swoich portfelach, w ciągu dwóch lat liczba ta ma zmaleć do 3 proc., a 86 proc. badanych inwestorów planuje udział elementów niefinansowych na poziomie między 25–50 proc. Według inwestorów, którzy wzięli udział w badaniu, najtrudniej przełożyć na wskaźniki niefinansowe kwestie związane z prawami człowieka, społeczeństwem oraz środowiskiem.
Dla połowy spółek, które wzięły udział w badaniu, przygotowanie raportu niefinansowego jest działaniem compliance. Tylko 43% widzi w tym szansę na pokazanie swojej strategii w obszarze zrównoważonego rozwoju i tego, jak wpływa na budowanie wartości firmy w długim terminie. 20% ankietowanych ma opracowany plan realizacji strategii, a u 15% wyznaczony jest członek zarządu odpowiedzialny za jego realizację. Wśród kwestii niefinansowych uwzględnianych w procesie zarządzania ryzykiem w spółce, członkowie rad nadzorczych i emitenci wskazywali na klimat i środowisko, kwestie pracownicze, ład korporacyjny oraz związany z nim obszar przeciwdziałania korupcji. Do tej listy zarządy spółek dodają jeszcze kwestie społeczne, prawa człowieka i cyberbezpieczeństwo.
Dlaczego spółki zdecydowały się na przygotowanie raportów uwzględniających dane niefinansowe? Dla 50% badanych emitentów to wymogi regulacyjne były głównym powodem rozpoczęcia przygotowywania raportów niefinansowych. Dlatego połowa respondentów rozpoczęła ten proces 3-5 lat temu, w związku z wejściem w życie rozporządzenia o raportowaniu niefinansowym (NFRD). Dominującym podejściem w raportowaniu niefinansowym wśród polskich emitentów jest międzynarodowy standard raportowania GRI (35%). Spółki stosują też własne podejście (20%) lub Standard Informacji Niefinansowej (15%).
Według 25 proc. ankietowanych członków rad nadzorczych zarząd nadzorowanych przez nich spółek nie zajmuje się kwestiami ESG. Zgodnie z powyższym sytuacja, z jaką dziś mamy do czynienia najczęściej, to upewnianie się, czy spółka spełnia wymogi regulacyjne w zakresie raportowania niefinansowego (75 proc.) oraz spojrzenie na kwestie ESG przy okazji monitorowania ryzyk (42 proc.). Dodatkowo, prawie połowa (46 proc.) badanych członków rad nadzorczych wskazuje, że elementy niefinansowe nie są włączane do polityki wynagrodzeń zarządów.
Czas na zmiany!
Teraz Środowisko: Dlaczego znajomość prawa ochrony środowiska jest ważna dla biznesu?
Agnieszka Oleksyn-Wajda: Uczestnicy większości procesów inwestycyjnych oraz produkcyjnych muszą liczyć się z coraz surowszymi wymaganiami związanymi z ochroną środowiska. Znajomość podstaw prawa ochrony środowiska, w tym gospodarki o obiegu zamkniętym, zrównoważonego rozwoju, zielonego finansowania, zmian klimatycznych, raportowania niefinansowego, staje się niezbędnym elementem wiedzy specjalistów, kadry menedżerskiej czy zarządczej. Bez znajomości wymagań szeroko rozumianego prawa ochrony środowiska i trendów jego rozwoju nie można dziś podejmować racjonalnych decyzji biznesowych.
TŚ: Ochrona środowiska i klimatu nabierają rangi unijnego priorytetu…
AOW: Zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem Unia Europejska powinna przekształcić się w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę, gdzie nastąpi oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużycia zasobów, model linearny zostanie zastąpiony cyrkularnym, a do 2050 r. UE osiągnie neutralność klimatyczną.
Istotnym elementem planu działania dotyczącego GOZ będzie polityka „zrównoważonych produktów” oraz rozszerzona odpowiedzialność producenta. Przewiduje się zmiany regulacyjne zachęcające do oferowania produktów wielokrotnego użytku, trwałych i nadających się do naprawy, a także wzmocnienie prawa konsumenckiego, przede wszystkim przez zapewnienie rzetelnej i porównywalnej informacji o wpływie produktów na środowisko i klimat oraz wyeliminowanie stosowania nieuczciwego zielonego PR (tzw. greenwashingu).
Zrównoważonej polityki produktowej nie da się przeprowadzić bez ograniczenia powstawania odpadów, co wymaga głębokiej reformy prawa o odpadach.
Transformacja powinna przebiegać zgodnie ze strategią zrównoważonego finansowania w duchu zielonej taksonomii. Przedsiębiorstwa i instytucje finansowe będą musiały rozszerzać zakres ujawnianych danych klimatycznych i środowiskowych, aby inwestorzy byli w stanie ocenić, czy ich inwestycje mają zrównoważony charakter. Ponadto, ryzyka klimatyczne i środowiskowe będą uwzględnione w systemie finansowym.
TŚ: Porozmawiajmy o wpływie biznesu na środowisko na przykładzie sektora modowego, z którym jest Pani związana zawodowo(1). Co rozumiemy przez przemysł mody?
AOW: Jest to pojęcie wieloznaczne, które nie doczekało się definicji legalnej i jest różnie rozumiane w różnych dziedzinach nauki. Antropolodzy mody traktują ją w kontekście kulturowo-społecznym jako wytwór danego miejsca i czasu, medium do badania symbolicznych i materialnych wymiarów kultury, za pomocą którego ludzie wyrażają własną tożsamość i manifestują światopogląd. Tak rozumiana moda nie może być źródłem degradacji środowiska i przedmiotem regulacji.
Zdecydowanie szersze rozumienie tego terminu wynika z globalizacji i relatywnie nowego zjawiska „fast fashion”, które pojawiło się w latach 90. XX wieku i cechuje się niskimi cenami, łatwą dostępnością i częstą zmianą trendów.
Szybki wzrost demograficzny, wykorzystywanie tekstyliów w wielu sektorach gospodarki, rosnące potrzeby konsumentów sprawiają, że szeroko rozumiany przemysł mody stał się jednym z poważniejszych źródeł zanieczyszczenia środowiska.
Przemysł odzieżowy, obuwniczy, tekstylny oraz skórzany wpływa na środowisko w całym cyklu życia produktów.
TŚ: W jaki sposób?
AOW: Produkcja włókien i tkanin czy barwienie wymagają użycia dużej ilości wody i chemikaliów (w tym pestycydów do uprawy bawełny). Tworzywa syntetyczne produkowane są przy dużym zużyciu energii i zawierają mikroplastiki. Transport i fabryki odzieżowe emitują zanieczyszczenia i rakotwórcze substancje. Użytkowanie ubrań poprzez pranie, suszenie w suszarce i prasowanie oznacza znowu duże ilości wody, energii i chemikaliów. A to wszystko potęguje wspomniana fast fashion, która generuje duże ilości odpadów. Te zaś lądują na składowiskach, gdzie emitują gazy cieplarniane, albo są palone, co powoduje uwolnienie toksycznych substancji do powietrza. Niestety tylko 1 proc. zużytych ubrań poddanych jest recyklingowi w celu uzyskania nowej odzieży(2).
TŚ: Oblicze mody mogą odmieniać konsumenci. Jacy jesteśmy współcześnie?
AOW: W dzisiejszych czasach masowy konsument kupuje o 400 proc. więcej odzieży niż 20 lat temu. Europejczycy zużywają średnio ok. 26 kg tekstyliów rocznie na osobę, z czego znaczna część pochodzi z tzw. krajów trzecich.
Po fali nasycenia się dobrami konsumpcyjnymi, przychodzi jednak refleksja spowodowana podnoszonym przez ekologów i naukowców wpływem nadkonsumpcji na przyszłość życia na ziemi.
Co czwarty badany Polak(3) deklaruje, że jest w stanie zapłacić więcej (czyli maks. 20 proc. dopłaty) za ekologiczne ubrania. Podobnie w skali globalnej(4), coraz więcej osób twierdzi, że wybór marki modowej zależy od jej praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju. Prośrodowiskowe marki są doceniane nie tylko na podstawie marketingowej komunikacji, ale też w oparciu o sporządzane raporty niefinansowe.
Pandemia wyostrzyła „zielone oczekiwania konsumentów”. Jak wynika z badań(5), konsumenci zostali postawieni przed koniecznością rewizji kryteriów zakupu produktów. 2/3 badanych zadeklarowało, że w przyszłości zdecyduje się na zakup produktów marek zaangażowanych w społeczne działania (CSR) i wspierających potrzebujących w trakcie pandemii. Dla ponad 60 proc. badanych ma znaczenie sposób wytworzenia produktu. Raport „Świadomy konsument” z października 2020 r. potwierdza, że konsumenci kupują bardziej świadomie, ograniczają marnotrawstwo, czytają składy produktów i cenią ich wysoką jakość oraz wspierają drugi obieg produktów (recommerce).
TŚ: A jak przemiany wyglądają od strony regulacyjnej?
AOW: Dokumentem, który w najbliższej przyszłości nada ton zielonej transformacji przemysłu modowego, będzie opublikowana w trzecim kwartale 2021 r. Strategia Komisji Europejskiej na rzecz zrównoważonych tekstyliów. Opublikowano już jej mapę drogową, według której odbudowa branży po pandemii COVID-19 ma odbyć się z poszanowaniem środowiska oraz przy redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Strategia ma na celu skoordynowanie i harmonizację na szczeblu unijnym zasad dotyczących zbierania, sortowania i recyklingu odpadów. Sektor modowy jest wysoce zglobalizowany, więc fragmentaryczne działania i regulacje krajowe lub lokalne nie wystarczą do stymulowania zmian. Działania na poziomie UE są kluczowe z punktu widzenia ograniczenia negatywnego wpływu mody na środowisko i klimat zarówno na terenie UE, jak i poza jej granicami. Opracowanie Strategii było też odpowiedzią na żądania zainteresowanych stron w ostatnich latach.
TŚ: M.in. CSR i GOZ były szczególnie uwzględnione w 6. edycji kierunku Prawo ochrony środowiska w Centrum Kształcenia Podyplomowego Uczelni Łazarskiego. Co wyjątkowego pojawi się w kolejnej odsłonie studiów, która wystartuje na jesieni 2021 r.?
AOW: W siódmej już edycji, poza tematyką tradycyjnie związaną prawem ochrony środowiska (pozwolenia na korzystanie ze środowiska, udostępnianie informacji o środowisku, prawo emisyjne z uwzględnieniem ochrony powietrza, gruntów i wód, prawo odpadowe, ochrona środowiska w procesie inwestycyjnym czy odpowiedzialność za szkodę w środowisku i egzekwowanie prawa) jeszcze mocniej pochylimy się nad zielonymi technologiami, zmianami klimatycznymi, gospodarką cyrkularną, zrównoważonym rozwojem oraz finansowaniem.
Nowością i dopełnieniem programu będą moduły dotyczące danych osobowych oraz własności intelektualnej w ochronie środowiska. Bowiem kluczem do skutecznej i sprawnej transformacji będzie własność intelektualna chroniąca każdą „zieloną” innowację. Ze względu na rosnące znaczenie zagadnień z zakresu prawa ochrony środowiska w transakcjach M&A(6), wprowadziliśmy również i tę tematykę.
Holistyczne podejście do prawa ochrony środowiska dopełni rola mediów, które odpowiadają za budowanie społecznej świadomości, oraz wiedza z zakresu efektywnego prowadzenia spraw środowiskowych.
Warto dodać, że zajęcia prowadzone są przez praktyków prawa ochrony środowiska, najlepszych ekspertów z kancelarii prawniczych, firm doradczych, urzędników sektora ochrony środowiska szczebla centralnego oraz przedstawicieli biznesu. To kadra, która w większości jest z nami od początku, dzieli się wiedzą z pasją i zaangażowaniem.
5 czerwca obchodziliśmy światowy dzień ochrony środowiska. To wyjątkowy dla nas dzień. Zbiega się z zakończeniem kolejnej edycji projektu - studia podyplomowe „Prawo ochrony środowiska” na Uczelni Łazarskiego.
W sobotę obchodziliśmy światowy dzień ochrony środowiska.☘️💚♻️
To wyjątkowy dla nas dzień. Zbiega się z zakończeniem kolejnej edycji projektu - studia podyplomowe „Prawo ochrony środowiska” na Uczelni Łazarskiego.
Dziś świadomość ekologiczna jest tak duża, jak jeszcze nigdy dotąd. Rośnie zapotrzebowanie na wyspecjalizowaną wiedzę z zakresu ochrony środowiska, zmian klimatycznych, zielonej transformacji czy gospodarki cyrkularnej. I taką wiedzą się dzielimy.
Chcemy w tym miejscu podziękować całej kadrze ekspertów za kolejny rok współpracy, profesjonalizm, chęć dzielenia się wiedzą oraz niezwykłą życzliwość. To osoby, które są nie tylko specjalistami w swojej dziedzinie, ale to przede wszystkim grupa wspaniałych ludzi z pasją i niezawodnych teamplayerów. Są inspirujący jako grupa i każdy z osobna.
Zapraszamy jednocześnie na koleją, siódmą edycję studiów.
W takim gronie można zmieniać rzeczywistość na zieloną.
O prawie własności intelektualnej w kontekście strategii unijnej dotyczącej gospodarki obiegu zamkniętego nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiem Oleksynem wypowiedzieli się dla Dziennika Rzeczpospolita.
Konsumpcja - siłą napędową rynku i wyzwaniem dla środowiska
Produkcja, konsumpcja i inwestycje stanowią filary gospodarki i jej siłę napędową. Jednocześnie dwa pierwsze z nich w znaczący sposób ingerują w środowisko naturalne i jego zasoby. Według Preambuły Komunikatu Komisji Europejskiej z 11 marca 2020 r. p.t. „Nowy plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy” (COM(2020) 98 final) światowa konsumpcja do 2050 r. zwiększy się trzykrotnie, dlatego konieczna jest transformacja z gospodarki linearnej na gospodarkę obiegu zamkniętego.
Podwaliny pod budowę zasobooszczędnej oraz konkurencyjnej gospodarki stanowią założenia Europejskiego Zielonego Ładu przedstawione w Komunikacie Komisji Europejskiej z 11 grudnia 2019 roku (COM(2019) 640 final). Proces skutecznego i sprawnego przejścia na model gospodarki o obiegu zamkniętym oraz ograniczenia korzystania z zasobów naturalnych wymagał będzie ustawicznego rozwijania innowacyjnych rozwiązań, w tym również rozwiązań chronionych własnością intelektualną.
Safe by design
Trwająca od ponad roku pandemia COVID-19 ujawniła wysoki poziom podatności globalnej gospodarki na nagłe zagrożenia zewnętrzne. Okres ten pokazał jednocześnie ogrom możliwości nowych technologii oraz to, w jak krótkim czasie mogą one zostać skutecznie zaadoptowane do potrzeb nowej rzeczywistości, opartej m.in. na modelu gospodarki o obiegu zamkniętym. Pandemiczne restrykcje i ich skutki przyspieszyły działania instytucji unijnych oraz samych państw członkowskich również w tym zakresie. Powstało wiele inicjatyw mających na celu odwrócenie obecnych trendów i zmianę dotychczasowych wzorców konsumpcji oraz produkcji - w kierunku bardziej zrównoważonej przyszłości. Przedsiębiorcy w UE są z jednej strony liderami w zakresie innowacji związanych z gospodarką obiegu zamkniętego. Z drugiej zaś - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz programy LIFE i „Horyzont Europa” stanowią znakomite uzupełnienie dla sektora prywatnego i tzw. podejścia „safe by design” („bezpieczne z założenia”). Podejście to zakłada uwzględnienie szeroko rozumianego bezpieczeństwa na jak najwcześniejszym etapie rozwoju każdego produktu i procesu w celu zapobiegania zagrożeniom dla środowiska i zapewnienia zdrowego, czystego i bezpiecznego otoczenia.
W dniu 25 listopada 2020 r. Komisja Europejska wydała Komunikat p.t. „Maksymalne wykorzystanie innowacyjnego potencjału UE. Plan działania w zakresie praw własności intelektualnej wspierający odbudowę i odporność UE” (COM (2020) 760 final, „Komunikat”)). W dokumencie tym zasygnalizowano, że rewolucja technologiczna i rozwój nowych modeli biznesowych, opartych na gospodarce o obiegu zamkniętym, stwarzają niepowtarzalną szansę na zwiększenie konkurencyjności UE i przewagi rynkowej przedsiębiorców z tego regionu świata. W Komunikacie wskazano m.in., że „Jakość patentów przyznawanych w Europie należy do najwyższych na świecie. Europejscy innowatorzy są liderami w dziedzinie zielonych technologii. W skali światowej posiadają oni znaczną część zielonych patentów i dysponują szczególnie bogatymi portfelami własności intelektualnej w technologiach dotyczących przystosowania się do zmiany klimatu, wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, uzdatniania wody i utylizacji odpadów”.
Z drugiej jednak strony potrzebę modernizacji systemu ochrony własności intelektualnej przedstawiono jako jedno z pięciu najbardziej doniosłych wyzwań UE w tym zakresie. Jedynie tytułem przykładu, w Komunikacie wskazano, że:
W odpowiedzi na powyższe wyzwania związane z ochroną własności intelektualnej, Komisja opracowała i przedstawiła w Komunikacie plan działania mający na celu:
Nadchodzi regulacyjne przyspieszenie
Wychodząc naprzeciw tak zidentyfikowanym wyzwaniom Komisja Europejska przedstawiła szczegółowy plan działań na najbliższe miesiące i lata.
Odnośnie modernizacji systemu ochrony praw IP - Komisja zamierza m.in.:
W kontekście zwiększenia wykorzystywania i wdrażania własności intelektualnej Komisja:
W zakresie dotyczącym ułatwienia dostępu do wartości niematerialnych i ich współdzielenia działania Komisji mają być nakierowane na:
Jeżeli zaś chodzi o skuteczniejsze egzekwowanie praw IP, Komisja zamierza:
Wreszcie, adresując wyzwanie wzmocnienia przestrzegania zasad fair play na poziomie globalnym, Komisja zamierza:
Szerokim echem odbiła się niedawna, wyczekiwana z niecierpliwością, uchwała Sądu Najwyższego dotycząca oceny prawa do życia w czystym środowisku w świetle regulacji dotyczących ochrony dóbr osobistych.
Nasza ekspertka r. pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda wraz z r. pr. Markiej Oleksynem przeanalizowała to zagadnienie dla Dziennika Rzeczpospolita.
Pytanie prawne o możliwość kwalifikowania prawa do życia w czystym środowisku (a konkretniej w powietrzu spełniającym standardy wynikające z przepisów prawa) jako dobra osobistego zostało zadane Sądowi Najwyższemu przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w toku postępowania apelacyjnego z powództwa mieszkańca Rybnika przeciwko Skarbowi Państwa. W tej sprawie wywodząc swoje żądanie ochrony dóbr osobistych, m.in. prawa do zdrowia, prawa do ochrony życia prywatnego, prawa do swobodnego przemieszczania się oraz właśnie prawa do życia w czystym środowisku – powód wskazywał, że wielokrotne przekroczenia dopuszczalnych norm stężenia pyłów PM10, PM2,5, dwutlenku siarki, czy tlenku węgla, są niezgodne z przepisami unijnymi w zakresie czystości powietrza (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy) oraz transponującymi je przepisami krajowymi. W konsekwencji, żądając zadośćuczynienia w związku ze smogiem w miejscu swojego zamieszkania, wskazywał na odpowiedzialność Skarbu Państwa w tym zakresie.
Sąd Rejonowy w Rybniku orzekając w pierwszej instancji oddalił powództwo, wskazując z jednej strony na brak wykazania przez powoda naruszenia dobra osobistego w postaci zdrowia, z drugiej zaś - brak możliwości uznania prawa do życia w czystym środowisku jako dobra osobistego. W wyniku złożonej apelacji Sąd Okręgowy w Gliwicach postanowił zagadnienie prawa do życia w czystym środowisku (powietrzu) poddać pod rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego. Odpowiadając na zadane pytanie prawne - Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 28 maja 2021 roku (sygn. akt III CZP 27/20) przyjął, że: 1. Prawo do życia w czystym środowisku nie jest dobrem osobistym. 2. Ochronie, jako dobra osobiste (art. 23 k.c. w związku z art. 24 k.c. i art. 448 k.c.), podlegają zdrowie, wolność, prywatność, do naruszenia (zagrożenia) których może prowadzić naruszenie standardów jakości powietrza określonych w przepisach prawa.
Co istotne - Sąd Najwyższy nie rozstrzygał o zasadności żądań powoda, ale zajął się jedynie konkretnym (choć nader doniosłym) aspektem prawnym tej sprawy. Czekając zatem na pisemne uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego wydanej w sprawie dotyczącej niewątpliwie jednego z najbardziej istotnych aktualnie problemów zdrowotnych, społecznych i gospodarczych - warto omawianej problematyce przyjrzeć się w nieco szerszym kontekście.
Podjęta przez Sąd Najwyższy uchwała w sprawie III CZP 27/20 nie jest pierwszym rozstrzygnięciem dotyczącym oceny prawa do życia w czystym środowisku jako dobra osobistego. Przykładowo, już w 1975 roku Sąd Najwyższy wyrokiem w sprawie I CR 356/75 oddalił wprawdzie skargę kasacyjną (rewizję) powodów, ale wskazał w uzasadnieniu, iż „pogląd (...), że ochrona biologicznego środowiska człowieka powinna być realizowana również przy pomocy środków cywilnoprawnych, znajduje potwierdzenie w istniejącym stanie prawnym, gdyż obowiązujący kodeks cywilny zawiera szereg norm regulujących ten ważki ze społecznego punktu widzenia problem. Jeden z takich przepisów stanowi bezsprzecznie norma art. 24 k.c., zapewniająca ochronę spokoju psychicznego, np. ochrona przed hałasem, przed zanieczyszczeniem powietrza zapachami wpływającymi ujemnie na biopsychosferę itp. Ochrona ta jednak wiąże się zawsze z ochroną dóbr osobistych." Sąd Najwyższy wskazał wówczas również, że „prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego (...) może być chronione środkami przewidzianymi w art. 24 k.c. tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu art. 23 k.c.". Przedstawione wówczas przez Sąd Najwyższy stanowisko dotykało zatem kluczowego dla skutecznej ochrony dóbr osobistych testu konkretyzacji i obiektywizacji.
Również w bardziej „współczesnym" orzecznictwie wielokrotnie zajmowano się tym zagadnieniem. W wyroku z dnia 23 stycznia 2014 roku (sygn. akt V ACa 649/13) Sąd Apelacyjny w Katowicach odniósł się obszernie m.in. do kwestii możliwości skutecznego żądania ochrony dobra osobistego w postaci prawa do życia w nieskażonym środowisku. Sąd ten wskazał, przywołując m.in. wyrok SN z 1975 r., że „Nie ma żadnych podstaw do kreowania samodzielnego dobra poprzez fakt, że «zawierają się w nim szeroko rozumiane aspekty» dóbr osobistych już podlegających ochronie, takich jak życie, zdrowie, nietykalność mieszkania, czy poszanowanie życia prywatnego (...) gdy prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego, w tym również bez ponadnormatywnych zanieczyszczeń powietrza może być chronione środkami przewidzianymi w art. 24 k.c. tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu art. 23 k.c.".
Zarówno z przywołanych powyżej wcześniejszych orzeczeń, jak i z samej sentencji uchwały Sądu Najwyższego w sprawie III CZP 27/20 wynika zatem, że droga do poszukiwania cywilnoprawnej ochrony przez skutkami szkodliwego wpływu na środowisko w oparciu o dobra osobiste nie jest bynajmniej zamknięta. W dużym uproszczeniu - nie wystarcza jednak samo powołanie się na prawo do życia w czystym, tj. spełniającym ustawowe standardy jakości, środowisku. Konieczne będzie wykazanie, że określone zachowanie pozwanego w konkretnej sprawie zagroziło lub naruszyło takie dobro osobiste jak np. życie, zdrowie, wolność, czy prywatność.
Dla uwzględnienia powództwa o ochronę dóbr osobistych konieczne jest wykazanie przez powoda konkretnego dobra osobistego, które zostało zagrożone lub naruszone oraz konkretnego zachowania strony pozwanej, które to dobro narusza. W tym kontekście przepisy wprowadzają istotnie korzystną dla pokrzywdzonego zasadę rozkładu ciężaru dowodu w sprawach o ochronę dóbr osobistych. Mianowicie to pozwany, aby skutecznie uchylić się od odpowiedzialności, zobowiązany jest do wykazania, że jego zachowanie nie było bezprawne. Innymi słowy, bezprawność zachowania pozwanego jest w tych sprawach domniemana. Natomiast brak bezprawności pozwany może wykazywać: (i) działaniem w ramach porządku prawnego, tj. działaniem dozwolonym przez obowiązujące przepisy prawa, (ii) wykazywaniem własnego prawa podmiotowego, (iii) zgodą pokrzywdzonego lub (iv) działaniami w ochronie uzasadnionego interesu.
W kontekście powództw związanych z niedopełnieniem przez państwo obowiązków dotyczących zapewnienia unijnych standardów jakości powietrza oraz wspomnianej powyżej zasady domniemania bezprawności ingerencji w dobra osobiste - istotną okolicznością może być rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zawarte w wyroku z dnia 22 lutego 2018 roku w sprawie Komisji Europejskiej przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (C-336/16) dotyczącej dopuszczalnych wartości przekroczenia stężenia pyłów PM10. W wyroku tym TSUE uznał, że na skutek wskazanych w tym orzeczeniu zaniechań, m.in. w zakresie prawidłowej transpozycji, Polska uchybiła ciążącym na niej na podstawie wspomnianej wcześniej Dyrektywy 2008/50/WE dot. standardów jakości powietrza. Jednocześnie jednak warto mieć na uwadze przedstawiane w orzecznictwie stanowisko (m.in. Sądu Apelacyjnego w Katowicach w przywołanym orzeczeniu w sprawie V ACa 649/13), że „Nie ma też możliwości zasądzenia zadośćuczynienia za zaniechanie legislacyjne, gdy nieimplementowanie Dyrektywy nie jest działaniem naruszającym dobra osobiste obywateli i może się wiązać co najwyżej z odpowiedzialnością odszkodowawczą (...)". Kwestie dopuszczalności i przesłanek dochodzenia naprawienia szkody wynikającej z tzw. zaniechania legislacyjnego (art. 4171 § 4 w zw. z art. 417 § k.c.), w tym związanego z brakiem transpozycji przepisów dyrektywy unijnej, pozostają poza zakresem tego podsumowania.
Działanie czy zaniechanie...i kogo? W sprawach dotyczących ochrony dóbr osobistych, również tych dotyczących skutków szkodliwego wpływu na środowisko - istotne znaczenie ma określenie zakresu i rodzaju zachowań pozwanego podmiotu, wobec których można poszukiwać skutecznej ochrony. Zgodnie bowiem z treścią kluczowego w tym zakresie przepisu art. 24 § 1 kodeksu cywilnego, ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Taka redakcja przepisu nakazuje zatem zastanowić się, czy adresatem żądań opartych o zarzut zagrożenia lub naruszenia dóbr osobistych może być wyłącznie podmiot podejmujący określone działanie (np. bezprawnie emitujący szkodliwe substancje do powietrza), czy również ten, którego zaniechanie jest źródłem środowiskowego problemu. W orzecznictwie wielokrotnie opowiadano się już za dopuszczalnością odpowiedzialności dotyczącej naruszenia dóbr osobistych także w przypadku zaniechania (tak przykładowo Sąd Apelacyjny w wyroku z 26 stycznia 2017 r., I ACa 808/16).
Kolejną, nader istotną z perspektywy procesowej, okolicznością dotyczącą powództw związanych z szeroko rozumianym wpływem skażonego środowiska na człowieka, jest właściwa identyfikacja pozwanego podmiotu i uzasadnienie legitymacji procesowej biernej w postępowaniu. Zależnie od okoliczności faktycznych sprawy może to być bowiem jeden albo kilka podmiotów bezprawnie oddziałujących na środowisko lub też jeden albo kilka podmiotów, które w sposób nieuprawniony zaniechały podjęcia określonych działań.
Ochrona ludzi przed skutkami dewastacji środowiska a ochrona samego środowiska Jak wynika już z przywołanych powyżej uwag, problematyka dochodzenia roszczeń dotyczących ochrony dóbr osobistych w związku ze skażonym środowiskiem jest wielowątkowa i wykracza istotnie poza zakres pytania prawnego przedstawionego Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia.
Trendy zrównoważenia, ochrony środowiska oraz etyki wchodzą coraz mocniej na rynek odzieżowy oraz do świadomości klientów, a nowe technologie są ich największym sprzymierzeńcem.
Trendy zrównoważenia, ochrony środowiska oraz etyki wchodzą coraz mocniej na rynek odzieżowy oraz do świadomości klientów, a nowe technologie są ich największym sprzymierzeńcem.
To właśnie nowoczesne rozwiązania będą stanowiły o przyszłości mody oraz ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko naturalne, w tym – na powietrze, grunty, wody czy klimat.
Szeroko rozumiana branża mody, w całym cyklu życia produktu, czyli od kreacji, poprzez etap produkcji, użytkowanie produktu, aż do jego utylizacji stanowi wieloetapowe zagrożenie dla środowiska naturalnego.
Szeroko rozumiana branża mody, w całym cyklu życia produktu, czyli od kreacji, poprzez etap produkcji, użytkowanie produktu, aż do jego utylizacji stanowi wieloetapowe zagrożenie dla środowiska naturalnego.
Nic więc dziwnego, że coraz więcej przedstawicieli sektora czuje się zobowiązanych do podjęcia działań mających na celu rozwiązanie tego niebezpiecznego problemu.
Zmiany klimatu oraz działanie w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju, to wielkie wyzwanie dla całej społeczności międzynarodowej.
Zmiany klimatu oraz działanie w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju, to wielkie wyzwanie dla całej społeczności międzynarodowej.
Sektor mody, jako znaczący konsument energii i emitent CO2 ma w tej kwestii ważną rolę do odegrania – pisze radca prawny Agnieszka Oleksyn-Wajda , kierownik Akademii Biznesu i Prawa Mody na Uczelni Łazarskiego.
17 kwietnia odbędzie się wydarzenie eksperckie Fashion Revolution Polska „Okrągły stół mody cyrkularnej”. Do dyskusji zaproszeni zostali specjaliści obserwujący zjawiska związane z gospodarką obiegu zamkniętego z wielu perspektyw, nie tylko przedstawiciele marek modowych.
Instytut Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego objął to wydarzenie patronatem.
Co roku w kwietniu (19-25 kwietnia br.) organizowany jest Fashion Revolution Week: najważniejsze wydarzenie Fashion Revolution, czyli globalnego ruchu na rzecz zrównoważonej mody.
W tym roku Fashion Revolution Polska pragnie skoncentrować się na przyszłości mody cyrkularnej, jako części gospodarki o obiegu zamkniętym.
17 kwietnia odbędzie się wydarzenie eksperckie „Okrągły stół mody cyrkularnej”. Do dyskusji zaproszeni zostali specjaliści obserwujący zjawiska związane z gospodarką obiegu zamkniętego z wielu perspektyw, nie tylko przedstawiciele marek modowych.
Celem wydarzenia jest rozpoznanie największych wyzwań związanych z modą cyrkularną w Polsce. Spotkanie ma stanowić twórczą wymianę poglądów, ale przede wszystkim praktycznych doświadczeń i pomysłów, które przyczynią się do wprowadzenia zmian - na wielu płaszczyznach - już w niedalekiej przyszłości.
Instytut Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego objął to wydarzenie patronatem.
______
Efektem spotkania będzie raport uzupełniony o najnowsze dane z Polski i ze świata oraz komentarze ekspertów. Zostanie przekazany politykom wszystkich opcji, instytucjom publicznym i organizacjom pozarządowym, a także udostępniony uczelniom, z którymi współpracuje stowarzyszenie. Wnioski i ustalenia będące efektem spotkania będą wykorzystywane w działaniach informacyjnych, promocyjnych i edukacyjnych Fashion Revolution Polska.
"Zależy nam, by wśród zaproszonych gości budować sojusze i łączyć ze sobą potencjalnych partnerów, ale także by nie uciekać od wnikliwych pytań i dociekać odpowiedzi, również tych niewygodnych. Chcemy dążyć do realnych zmian i konkretnych rozwiązaniach rozwijających modę cyrkularną w Polsce. Wskazywać obszary do poprawy, ale także patrzeć z nadzieją w przyszłość” - podkreślają przedstawicielki Fashion Revolution Polska.
______
Spotkanie poprowadzi Ola Bąkowska - autorka pierwszego w Polsce bloga o innowacjach i modzie zrównoważonej, obecnie pracująca w organizacji pozarządowej Circle Economy w Amsterdamie, która zajmuje się wcielaniem w życie gospodarki obiegu zamkniętego.
W dyskusji udział wezmą:
Podsumowanie spotkania będzie udostępnione jako materiał filmowy jeszcze w trakcie Tygodnia Fashion Revolution.
Nasze apetyty konsumenckie rosły w sposób geometryczny, a szafy zaczęły pękać w szwach. Zachłysnęliśmy się możliwością realizowania swoich potrzeb, marzeń oraz pragnieniem dogonienia Zachodu.
Nasze apetyty konsumenckie rosły w sposób geometryczny, a szafy zaczęły pękać w szwach. Zachłysnęliśmy się możliwością realizowania swoich potrzeb, marzeń oraz pragnieniem dogonienia Zachodu.
Dziś możemy wyglądać atrakcyjnie w sposób szybki i relatywnie tani. Wszystko dzięki fast fashion. Ale ubrania wyprodukowane w tym trybie są na ogół kiepskiej jakości, co skłania konsumentów do kolejnych zakupów. W efekcie, masowy konsument kupuje dziś o 400% więcej odzieży niż 20 lat temu.
O roli prawników przyszłości, liderów zrównoważonego rozwoju w e-booku „Prawnik 4.0. Nowoczesny doradca w czasach cyfrowej (r)ewolucji” napisała Agnieszka Oleksyn – Wajda, eksperta IZRS.
Rola ekspertów, również prawników, w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym osiągnięcia celów klimatycznych może okazać się kluczowa dla każdego uczestnika rynku.
Gospodarka obecnie przechodzi transformację na zrównoważoną i niskoemisyjną. Produkty i procesy przemysłowe w coraz większym stopniu oparte są o innowacyjne rozwiązania cyfrowe.
Transformacja w kierunku zrównoważonego rozwoju jest nie tylko przedsięwzięciem gospodarczym i społecznym, ale też procesem rozpisanym na najbliższe pokolenia. Dokonanie takiej transformacji wymaga świadomości, a także systemów prawnych obejmujących wszelkie działania mające bezpośredni lub pośredni wpływ na środowisko, klimat, zdrowie, dobrostan ludzi czy stan zasobów naturalnych. Celem zachodzącej już w świecie transformacji jest nie tylko ochrona klimatu czy środowiska, ale także ukształtowanie się sprawiedliwych i dostatnich społeczeństw, których gospodarka będzie nowoczesna, zasobooszczędna i konkurencyjna.
Zapoczątkowany proces przechodzenia na model rozwoju zrównoważonego odbywa się na płaszczyznach międzynarodowych, krajowych, lokalnych i wymagał będzie wkładu ze strony różnych „udziałowców” w tym administracji publicznej, biznesu, organizacji pozarządowych i zwykłych obywateli. Nie ulega wątpliwości, że proces zmiany dotychczasowego paradygmatu rozwoju nie może skutecznie przebiec bez profesjonalnego wsparcia, w tym - prawnego.
Geneza koncepcji zrównoważonego rozwoju
Pojęcie „zrównoważony rozwój” pojawiło się w 1968 r. podczas obrad Międzynarodowej Konferencji Ekspertów Naukowych UNESCO, poświęconej wzajemnym powiązaniom środowiska i rozwoju. W tzw. Deklaracji Sztokholmskiej z 1972 r. podkreślono potrzebę prowadzenia racjonalnej gospodarki zasobami oraz planowanie, które stanowi narzędzie godzenia potrzeb rozwoju z potrzebami ochrony i ulepszania środowiska. Ważnym wydarzeniem na drodze rozwoju koncepcji zrównoważonego rozwoju było powołanie w 1983 r. Światowej Komisji Środowiska i Rozwoju pod egidą ONZ. Przełomowym w kształtowaniu pojęcia „zrównoważony rozwój” było przedstawienie przez wspomnianą Komisję w 1987 r. definicji zrównoważonego rozwoju w Raporcie Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju ONZ pt. „Nasza Wspólna Przyszłość” (tzw. Raport Brundtland). Zgodnie z raportem zrównoważony rozwój został zdefiniowany jako „rozwój, który odpowiada potrzebom teraźniejszości, bez uszczerbku dla zdolności przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich własnych potrzeb”. Kolejnym kamieniem milowym w rozwoju pojęcia zrównoważonego rozwoju była Deklaracja w sprawie środowiska i rozwoju (zwana również Kartą Ziemi) oraz Globalny program działań – Agenda 21 przyjęte podczas tzw. Pierwszego Szczytu Ziemi w 1992 r. W 2000 r. miał miejsce tzw. Szczyt Milenijny, na którym podpisano Deklarację Milenijną Narodów Zjednoczonych, według której zasoby naturalne powinny być chronione w sposób przezorny i zgodny z założeniami zrównoważonego rozwoju, a wzorce produkcji i konsumpcji powinny być zmienione w imię lepszej przyszłości dla następnych pokoleń. Deklaracja „Przyszłość, jaką chcemy mieć” z 2012 r. przyjęta podczas Światowego Szczytu w Rio de Janeiro definiuje zrównoważony rozwój jako „rozwój, który zapewnia zaspokojenie potrzeb obecnych pokoleń, nie przekreśla możliwości zaspokojenia potrzeb pokoleń następnych”.
W 2015 r. podczas Szczytu Zrównoważonego Rozwoju została przyjęta Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju, tzw. Agenda 2030. Nowa Agenda zawierająca 17 globalnych celów oraz 169 powiązanych z nimi zadań ma historyczne wręcz znaczenie. Zgodnie z Preambułą Agenda 2030 jest planem działań na rzecz ludzi, planety i dobrobytu. Cele Zrównoważonego Rozwoju, zgodnie z Preambułą, a także powiązane z nimi zadania są współzależne i niepodzielne oraz zapewniają równowagę pomiędzy trzema aspektami zrównoważonego rozwoju – gospodarczym, społecznym i środowiskowym. Agenda ma zostać w pełni wdrożona do 2030 r. Co istotne, cele i zadania zawarte w Agendzie 2030 są wynikiem prowadzonych przez ponad dwa lata intensywnych konsultacji społecznych i zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego oraz innych zainteresowanych podmiotów na całym świecie. Agenda 2030 bardzo mono podkreśla prawa i godność człowieka, praworządność, sprawiedliwość, równość oraz brak dyskryminacji. Istotnym jest wzrost gospodarczy oparty o wzorce zrównoważonej konsumpcji i produkcji, a wykorzystanie zasobów naturalnych – od powietrza po glebę, od rzek, jezior i formacji wodonośnych po morza i oceany – ma charakter zrównoważony.
Zrównoważony rozwój w Unii Europejskiej
Termin „zrównoważony rozwój” pojawił się zarówno w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) jak i Traktacie o Unii Europejskiej (TUE), które stanowią fundament prawny Unii Europejskiej, jednakże żaden z tych traktatów nie zawiera definicji tego pojęcia. W praktyce instytucje Unii Europejskiej polegają na definicji przyjętej w Raporcie Brundtland.
Zrównoważony rozwój wymieniony jest w preambule do TUE jako jeden z jego głównych celów UE. Tamże strony traktatu wyraziły „mocną wolę popierania postępu gospodarczego i społecznego swych narodów poprzez urzeczywistnianie rynku wewnętrznego oraz umacniania spójności i ochrony środowiska przy uwzględnianiu zasady zrównoważonego rozwoju /…/”. Z kolei w art. 3 ust. 3 TUE strony postanowiły, że Unia „działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska”. Mocne i jasne zobowiązanie odnośnie stosowania zrównoważonego rozwoju w praktyce zawarto w art. 11 TFUE: „przy ustalaniu i realizacji polityk i działań Unii, w szczególności w celu wspierania zrównoważonego rozwoju, muszą być brane pod uwagę wymogi ochrony środowiska”. Zobowiązanie to zostało spełnione wielokrotnie przy okazji uchwalania różnego rodzaju pochodnych aktów prawa unijnego, np. rozporządzeń czy dyrektyw.
W 2009 r. został wydany przez Komisję Europejską Komunikat – Przegląd strategii Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju 2009 r., zgodnie z którym zrównoważony rozwój jest nadrzędnym długoterminowym celem Unii Europejskiej.
Rok 2010 był z punktu widzenia wdrażania i egzekucji zasady zrównoważonego rozwoju przełomowy w Unii Europejskiej. Został wtedy wydany Komunikat Komisji Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Zrównoważony rozwój, zgodnie ze strategią Europa 2020, oznacza budowanie zrównoważonej i konkurencyjnej gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, wykorzystując do tego pierwszoplanową pozycję Europy w wyścigu do nowych procesów i technologii, w tym technologii przyjaznych środowisku. Takie podejście miało zapobiec degradacji środowiska, utracie bioróżnorodności i niezrównoważonemu wykorzystywaniu zasobów.
Kolejnym krokiem milowym w regulacjach Unii Europejskiej jest Komunikat Komisji z 2016 r. tzw. Strategia zrównoważonego rozwoju. Zgodnie z tym dokumentem, istotą zrównoważonego rozwoju jest godne życie dla wszystkich Ziemi, na które składają się dobrobyt i wydajna gospodarka, pokojowe społeczeństwa, włączenie społeczne i odpowiedzialność za środowisko.
Najnowszym programem i strategią europejską jest tzw. Europejski Zielony Ład opublikowany w postaci Komunikatu Komisji Europejskiej. Strategia ta stawia czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem. Zgodnie z preambułą do Komunikatu, „Atmosfera się ociepla, a klimat zmienia się z każdym rokiem. Milionowi z ośmiu milionów gatunków na naszej planecie grozi wyginięcie. Lasy i oceany są zanieczyszczane i niszczone. Odpowiedzią na te wyzwania jest właśnie Europejski Zielony Ład. Jest to nowa strategia wzrostu, której celem jest przekształcenie UE w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo, z nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarką, w której nie będzie emisji netto gazów cieplarnianych w 2050 r. I gdzie wzrost gospodarczy jest oddzielony od wykorzystania zasobów”. Zielony Ład jest integralną częścią strategii Komisji Europejskiej mającej na celu wdrożenie Agendy ONZ 2030 i celów zrównoważonego rozwoju.
W obecnej chwili trwają końcowe prace Komisji Europejskiej nad projektem ósmego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2030 r. (General Union Environment Action Programme to 2030) (przypis: COM (2020) 652 final 2020/0300 (COD). Tego typu dokumenty, z których pierwszy został przyjęty w 1970 r., stanowią podstawowe wytyczne dla rozwoju polityki ekologicznej Unii Europejskiej. Po zakończeniu prac przez Komisję i po przejściu zwykłej ścieżki legislacyjnej (art. 192.3 TFUE), program działań zostanie przyjęty przez Parlament Europejski i Radę w postaci decyzji. Nadrzędnym celem 8 programu działań jest przyspieszenie transformacji Unii Europejskiej na model gospodarki neutralnej dla klimatu, surowcowo wydajnej, cyrkularnej, osiągającej jednocześnie cele Agendy 2030 (NZ) i zawarte w niej cele zrównoważonego rozwoju, a także środowiskowe i klimatyczne cele Europejskiego Zielonego Ładu. Mimo że z tytułu dokumentu można by wnosić, że horyzont czasowy dla przewidzianych w nim działań ekologicznych kończy się na 2030 r., to faktycznie, jak wynika z art. 2 projektu (priority objectives), jego długoterminowym celem jest rok 2050 znany z innych dokumentów jako rok osiągnięcia neutralności klimatycznej. Do tego czasu gospodarka powinna być po transformacji i być zgodna z wymogami zrównoważonego rozwoju.
Zrównoważony rozwój w polskim prawie
Do polskiego porządku prawnego zasada zrównoważonego rozwoju została wprowadzona w 1997 r., jako norma konstytucyjna. Art. 5 Konstytucji RP stanowi, że „Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju". Konstytucja nie definiuje pojęcia zrównoważonego rozwoju. Rozumienie zasady zrównoważonego rozwoju zostało przybliżone w ustawie z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Zgodnie z jej art. 3 pkt 50 jest to „taki rozwój społeczno - gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń”.
Prawnik 4.0 dla zrównoważonego rozwoju
Rola ekspertów, w tym prawników, w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym osiągnięcia celów klimatycznych może okazać się kluczowa dla każdego uczestnika rynku.
To właśnie prawnicy zaczynają obecnie odgrywać zasadniczą rolę w opracowaniu i wdrażaniu polityk i instrumentów zrównoważonego rozwoju, wspomagając przedsiębiorców. Zaangażowanie prawnicze jest niezwykle istotne w świetle wyzwań związanych z przechodzeniem na zrównoważony model wzrostu. Przedsiębiorcy potrzebują otoczenia i wsparcia prawnego, które pomoże im przygotować się na przyszłość, na nowe obowiązki i prawa wynikające z przyszłych regulacji.
Nowoczesny prawnik, tzw, prawnik 4.0, wpierający gospodarkę 4.0, odgrywa coraz częściej rolę lidera we wdrażaniu celów zrównoważonego rozwoju. Przyszłość gospodarki, a tym samym ludzi i planety w dużej mierze zależy od ekspertów, w tym również ekspertów prawnych.
Połączenie znajomości regulacji z praktyką oraz wiedzą naukową oraz zapotrzebowania biznesu pozwala prawnikom stawić czoła wyzwaniom związanym z wdrożeniem zasad zrównoważonego rozwoju, ewolucji biznesu z poszanowaniem środowiska i skutecznym wdrażaniem procedur i polityk.
Kancelarie prawnicze coraz częściej angażują się w programy dotyczące środowiska i ładu korporacyjnego. Współpraca ekspertów z biznesem, organizacjami zrzeszającymi przedsiębiorców oraz administracją publiczną jest kluczowa dla promowania, wdrażania oraz stosowania zasad zrównoważonego rozwoju.
Realizacja celów zrównoważonego rozwoju będzie możliwa przy aktywnym zaangażowaniu się biznesu, instytucji i organizacji ze względu na skalę i poziom złożoności zagadnienia. Dlatego taka inicjatywa jak choćby „Lawyers for a Sustainable Economy” ogłoszona na szczycie Global Climate Action Summit w San Francisco w 2018 r. stanowi nie tylko inspirację, ale też przykład dobrej praktyki wartej nagłaśniania i powielania, bo tylko wspólna praca i działania na rzecz zrównoważonego rozwoju mogą zakończyć się sukcesem. Zmiany bowiem powstają w wyniku interakcji wielu zaangażowanych podmiotów działających solidarnie na rzecz transformacji. Jak trafnie napisał Ralf Fucks w swojej książce „Zielona rewolucja” niebagatelne znaczenie ma ustawienie odpowiednio zwrotnicy dając pociągowi dziejów wolną drogę w kierunku zrównoważonej nowoczesności.
E-book dostępny jest pod linkiem www.prawnik2030.pl/ebook
Prawo w dziedzinie ochrony środowiska zmienia się dynamicznie. Aby sprostać wymaganiom i nie ustępować działaniom konkurencji, przedsiębiorcy decydują się na podnoszenie własnych kompetencji w tej dziedzinie.
Prawo w dziedzinie ochrony środowiska zmienia się dynamicznie. Aby sprostać wymaganiom i nie ustępować działaniom konkurencji, przedsiębiorcy decydują się na podnoszenie własnych kompetencji w tej dziedzinie.
Wywiad z Agnieszką Oleksyn-Wajdą z Instytutu Zrównoważonego Rozwoju na Uczelni Łazarskiego.
O sytuacji branży mody i prognozach na 2021 rozmawiamy z Anną Szmeją, prezes Retail Institute i Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji NextGenLab oraz z Agnieszką Oleksyn–Wajdą, radcą prawnym, dyrektorem Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego, kierownikiem Akademii Biznesu i Prawa Mody Uczelni Łazarskiego, członkiem Rady Ekspertów Retail Institute.
O sytuacji branży mody i prognozach na 2021 rozmawiamy z Anną Szmeją, prezes Retail Institute i Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji NextGenLab oraz z Agnieszką Oleksyn–Wajdą, radcą prawnym, dyrektorem Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego, kierownikiem Akademii Biznesu i Prawa Mody Uczelni Łazarskiego, członkiem Rady Ekspertów Retail Institute.
Jaką rolę odgrywa dziś branża mody w porównaniu do innych najemców centrów handlowych?
Lubują się w nich i celebryci, i zwykli śmiertelnicy. Do mazowieckich pracowni krawieckich przyciągają ich wyjątkowe i ponadczasowe kreacje: nie tylko świetnej jakości płaszcze czy suknie, ale też projektowane na zamówienie bluzki i kostiumy. Nie tylko Mediolan, Nowy Jork czy Paryż, ale też Józefów i Warszawa. Stolice mody są bliżej niż się nam wydaje. Ubrania, które powstają na mazowieckiej ziemi, są nie tylko idealnie skrojone, ale też wykonane z materiałów dobrego gatunku.
Lubują się w nich i celebryci, i zwykli śmiertelnicy. Do mazowieckich pracowni krawieckich przyciągają ich wyjątkowe i ponadczasowe kreacje: nie tylko świetnej jakości płaszcze czy suknie, ale też projektowane na zamówienie bluzki i kostiumy. Nie tylko Mediolan, Nowy Jork czy Paryż, ale też Józefów i Warszawa. Stolice mody są bliżej niż się nam wydaje. Ubrania, które powstają na mazowieckiej ziemi, są nie tylko idealnie skrojone, ale też wykonane z materiałów dobrego gatunku.
Agnieszka Oleksyn-Wajda, dyrektor Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska oraz Akademii Biznesu i Prawa Mody Uczelni Łazarskiego, zaznacza, że branża modowa szczególnie boleśnie odczuwa skutki pandemii. Sytuacja ta wymusiła zmianę dotychczasowych postaw i zachowań w handlu. Z jednej strony obserwujemy poważne zakłócenia w procesach produkcji, z drugiej spadek sprzedaży stacjonarnej.
Jakie wydarzenia w 2020 roku najbardziej wpłynęły na marketing w branży marek luksusowych? Z jakimi problemami i zagadnieniami będzie się ona mierzyć w 2021 roku oraz jakie technologie i trendy będą miały istotny wpływ na marketing w tej branży w Polsce w 2021 roku?
Jakie wydarzenia w 2020 roku najbardziej wpłynęły na marketing w branży marek luksusowych? Z jakimi problemami i zagadnieniami będzie się ona mierzyć w 2021 roku oraz jakie technologie i trendy będą miały istotny wpływ na marketing w tej branży w Polsce w 2021 roku?
Marketing w branży marek luksusowych na przełomie 2020/2021 podsumowują: Agnieszka Oleksyn-Wajda, Uczelnia Łazarskiego, Agnieszka Smektała, INZPIREA, Iwona Wójcik, High Level Marketing.
Jak wynika z badania przeprowadzonego przez firmę KPMG we współpracy z Uczelnią Łazarskiego, ponad 60 proc. z nas kupuje ubrania wtedy, kiedy sytuacja cenowa jest korzystna, na przykład obowiązują promocje. Okazji chętnie szukamy w sklepach internetowych.
Jak wynika z badania przeprowadzonego przez firmę KPMG we współpracy z Uczelnią Łazarskiego, ponad 60 proc. z nas kupuje ubrania wtedy, kiedy sytuacja cenowa jest korzystna, na przykład obowiązują promocje. Okazji chętnie szukamy w sklepach internetowych.
Więcej jesteśmy w stanie zapłacić też za zakup produktów ekologicznych. Taką deklarację złożył co czwarty badany. Rosnąca świadomość w tym zakresie dotyczy zarówno producentów, jak i konsumentów - mówi Agnieszka Oleksyn-Wajda, kierownik akademii biznesu i prawa mody na Uczelni Łazarskiego. Wskazuje, że coraz więcej firm podpisuje np. deklaracje ekologiczne i zmienia technologie na bardziej przyjazne środowisku. Z kolei konsumenci zwracają uwagę na kwestię ekologiczne, ale także na takie aspekty, jak kraj pochodzenia.
Kiedy mówi się o etycznej modzie, głównie ma się na myśli wykorzystywane materiały, dobrze opłacane szwalnie czy nieużywanie szkodliwych chemicznych substancji. Tymczasem zapomnianym problemem są… wieszaki.
Kiedy mówi się o etycznej modzie, głównie ma się na myśli wykorzystywane materiały, dobrze opłacane szwalnie czy nieużywanie szkodliwych chemicznych substancji. Tymczasem zapomnianym problemem są… wieszaki.
Z raportu naukowców z Northumbria University wynika, że w samej tylko Wielkiej Brytanii w 2019 roku w użyciu było 954 mln plastikowych wieszaków. Co więcej, 16 proc. z nich służyło wyłącznie w trakcie transportu i po dotarciu ubrań do sklepów, wieszaki były wyrzucane.
W skali globalnej mówimy więc o dużo większych liczbach odpadów.
W 2016 r. w branży tekstylnej pracowało 60,1 tys. osób w ponad 5 tys. firm. W przeszło 13 tys. zakładach odzieżowych pracowało 100 tys. osób, a w przemyśle skórzanym niecałe 3 tys. firm zatrudniało 27,5 tys. osób (dane GUS na koniec 2016 r.).
W 2016 r. w branży tekstylnej pracowało 60,1 tys. osób w ponad 5 tys. firm. W przeszło 13 tys. zakładach odzieżowych pracowało 100 tys. osób, a w przemyśle skórzanym niecałe 3 tys. firm zatrudniało 27,5 tys. osób (dane GUS na koniec 2016 r.).
Statystyki te nie obejmują jednak całej grupy osób związanej z branżą mody w sposób inny niż zatrudnienie w produkcji, która jest trudno mierzalna ze względu na rodzaj wykonywanej działalności (blogosfera, influencerzy, osoby związane z marketingiem modowym) oraz rotację i dynamikę zmian w branży - wynika z najnowszego raportu pt. „Rynek mody w Polsce", przygotowanego przez KPMG we współpracy z Akademią Biznesu i Prawa Mody Uczelni Łazarskiego.
Ponieważ sektor mody stał się jednym z największych emitentów gazów cieplarnianych, wnosząc tym samym istotny wkład do zachodzących szybko zmian klimatycznych, czyli globalnego ocieplenia, branża postanowiła wypracować wytyczne, które mają być przewodnikiem mającym ułatwić osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Ponieważ sektor mody stał się jednym z największych emitentów gazów cieplarnianych, wnosząc tym samym istotny wkład do zachodzących szybko zmian klimatycznych, czyli globalnego ocieplenia, branża postanowiła wypracować wytyczne, które mają być przewodnikiem mającym ułatwić osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) w ramach prowadzonego programu CHemHR została partnerem Prawo w biznesie nowych technologii - studia podyplomowe Uczelni Łazarskiego na Uczelnia Łazarskiego w Warszawie.
Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) w ramach prowadzonego programu CHemHR została partnerem Prawo w biznesie nowych technologii - studia podyplomowe Uczelni Łazarskiego na Uczelnia Łazarskiego w Warszawie.
Mieliśmy przyjemność wystąpienia z prelekcją podczas Konferencji „Przemysł 4.0 - Chemia 4.0” organizowanej przez PIPC. Podczas konferencji nastąpiła inauguracja listopadowego numeru Magazynu Polska Chemia, wydawnictwa PIPC. Znajdziecie w nim wywiad z jedną z kierowniczek studiów, r.pr. Agnieszka Oleksyn - Wajda dotyczący innowacji dla środowiska z perspektywy praw do nowych technologii. Agnieszka opowiada m.in. o wyzwaniach i szansach związanych z koniecznością dostosowania działalności do zwiększających się wymagań z zakresu ochrony środowiska w kontekście praw własności intelektualnej i regulacji dotyczących nowych technologii.
Nowe regulacje przeciwpożarowe w sposób znaczący zaostrzają reżim prawny wydawania zezwoleń i pozwoleń odpadowych.
Nowe regulacje przeciwpożarowe w sposób znaczący zaostrzają reżim prawny wydawania zezwoleń i pozwoleń odpadowych.
Celem jest podniesienie poziomu ochrony przeciwpożarowej w gospodarce odpadami, ale trafność nowych regulacji, jak zwykle, zweryfikuje praktyka, co może nastąpić już w ciągu najbliższego roku - pisze Agnieszka Oleksyn – Wajda, radca prawny, kierownik studiów podyplomowych „Prawo ochrony środowiska” w Uczelni Łazarskiego.
Artyści tworzący modę muszą pamiętać, że jest to po prostu biznes, który rządzi się swoimi twardymi prawami.
Artyści tworzący modę muszą pamiętać, że jest to po prostu biznes, który rządzi się swoimi twardymi prawami.
O czym więc należy pamiętać planując rozpoczęcie działalności w sektorze odzieżowym?
Akademia Prawa i Biznesu Mody na Uczelni Łazarskiego wchodzi już w trzeci rok działalności. W tym czasie wiele się wydarzyło.
Akademia Prawa i Biznesu Mody na Uczelni Łazarskiego wchodzi już w trzeci rok działalności. W tym czasie wiele się wydarzyło.
Ula Wiszowata wspólnie z Agnieszką Oleksyn – Wajdą zorganizowały konferencję „FashionEconomy 4.0” oraz liczne kursy z zakresu m.in.: sprzedaży, e-commerce czy trendwatchingu. Z roku na rok liczba słuchaczy podwaja się a żaden z zaproszonych do prowadzenia zajęć ekspert, nie powiedział Paniom „nie”. Efekty było już widać po pierwszym roku. Jak chwalą się kierowniczki studiów, już połowa z pierwszej grupy absolwentek zmieniła lub dostała pracę w branży w trakcie trwania zajęć. Program ewoluuje każdego roku i jest dostosowywany do potrzeb rynku i samych słuchaczy. Jesteście ciekawi jest ten projekt kształtował się? Zapraszamy do rozmowy z Ulą Wiszowatą i Agnieszką Oleksyn-Wajdą.
Jakie akty prawne regulują obecnie działania reklamowe w Polsce? Dlaczego tak istotne jest nadążanie prawodawstwa za rozwojem technologicznym?
Jakie akty prawne regulują obecnie działania reklamowe w Polsce? Dlaczego tak istotne jest nadążanie prawodawstwa za rozwojem technologicznym?
Na temat prawa regulującego działania reklamowe oraz nowe rozwiązania technologiczne rozmawiamy z Agnieszką Oleksyn-Wajdą z Uczelni Łazarskiego.
Co sekundę na wysypisko śmieci trafia ciężarówka wypełniona niepotrzebnymi ubraniami. Polacy co roku wyrzucają ze swoich szaf 2,5 miliona ton koszulek, spodni czy swetrów.
Co sekundę na wysypisko śmieci trafia ciężarówka wypełniona niepotrzebnymi ubraniami. Polacy co roku wyrzucają ze swoich szaf 2,5 miliona ton koszulek, spodni czy swetrów.
- Wymiana garderoby co sezon wcale nie jest modna - ocenia top modelka Anja Rubik. Choć sama chodzi po wybiegach najsłynniejszych projektantów i reklamuje ubrania znanych marek, często ubiera się w second-handach. Bo tak jest eko. (http://www.tvn24.pl)
Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2019/2/24-32 – artykuł Marlena Jankowska oraz Agnieszka Oleksyn - Wajda
Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2019/2/24-32 – artykuł Marlena Jankowska oraz Agnieszka Oleksyn - Wajda
Pandemia uderzyła w niemal całą gospodarkę światową, nie oszczędzając branży mody.
Pandemia uderzyła w niemal całą gospodarkę światową, nie oszczędzając branży mody.
Zanim koronawirus zaczął zmieniać naszą rzeczywistość, sektor ten podjął zdecydowaną walkę z innym zagrożeniem dla naszej egzystencji – ociepleniem klimatu. Czy branża będzie kontynuowała te działania?
Ostatnie badanie przeprowadzone przez ekspertów z King’s College London, a opisane w czasopiśmie "Environmental International", wykazało, że cząstki tworzyw sztucznych unoszą się w powietrzu i tym samym mogą odkładać się w drogach oddechowych i być połykane.
Ostatnie badanie przeprowadzone przez ekspertów z King’s College London, a opisane w czasopiśmie "Environmental International", wykazało, że cząstki tworzyw sztucznych unoszą się w powietrzu i tym samym mogą odkładać się w drogach oddechowych i być połykane.
Po zbadaniu cząsteczek plastiku z powietrza okazało się, że spora ich część to włókna akrylu pochodzące z ubrań - informuje dyrektorka Instytutu Zrównoważonego Rozwoju.
"Moda wykańcza planetę" - to coraz częściej powtarzana teza. Polska branża modowa zajmuje 8. miejsce w Europie pod względem obrotów, a 6. w nakładach inwestycyjnych.
"Moda wykańcza planetę" - to coraz częściej powtarzana teza. Polska branża modowa zajmuje 8. miejsce w Europie pod względem obrotów, a 6. w nakładach inwestycyjnych.
Szacuje się, że wartość polskiego sektora mody do 2022 r. wyniesie ponad 43 mld zł. Produkujemy, więc także wpływamy, na zmiany klimatyczne. O tym dlaczego w tym sektorze należy natychmiast działać na rzecz zrównoważonej produkcji opowiada Agnieszka Oleksyn – Wajda.
Kolejne przełomowe decyzje w branży mody. W trakcie ubiegłotygodniowego szczytu G7 najwięksi gracze na rynku odzieżowym podpisali Pakt Mody (Fashion Pact), deklarując się tym samym do aktywnej walki o środowisko i ograniczenia negatywnego wpływu mody na środowisko.
Kolejne przełomowe decyzje w branży mody. W trakcie ubiegłotygodniowego szczytu G7 najwięksi gracze na rynku odzieżowym podpisali Pakt Mody (Fashion Pact), deklarując się tym samym do aktywnej walki o środowisko i ograniczenia negatywnego wpływu mody na środowisko.
Niedawno świat obiegła wiadomość o dołączeniu aktorki do zarządu Keringa.
Niedawno świat obiegła wiadomość o dołączeniu aktorki do zarządu Keringa.
Emma Watson będzie odpowiadać za zrównoważony rozwój marek z portfolio grupy, takich, jak Gucci, Balenciaga czy Bottega Veneta. Czy decyzja o powołaniu jej na równie ważne stanowisko to sygnał dla całej branży? O opinie pytamy ekspertów od zrównoważonego rozwoju.
Przed spotkaniem G7 w Biarritz prezydent Francji E. Macron w towarzystwie ministra gospodarki i finansów Bruno Le Maire'a, ministra pracy Muriela Pénicauda oraz wiceministra przemian ekologicznych Brune Poirson spotkał się z przedstawicielami 32 firm modowych i tekstylnych, które zdecydowały się podpisać tzw. Pakt mody (Fashion Pact), czyli pakiet zobowiązań dotyczących klimatu, różnorodności biologicznej oraz oceanów.
Przed spotkaniem G7 w Biarritz prezydent Francji E. Macron w towarzystwie ministra gospodarki i finansów Bruno Le Maire'a, ministra pracy Muriela Pénicauda oraz wiceministra przemian ekologicznych Brune Poirson spotkał się z przedstawicielami 32 firm modowych i tekstylnych, które zdecydowały się podpisać tzw. Pakt mody (Fashion Pact), czyli pakiet zobowiązań dotyczących klimatu, różnorodności biologicznej oraz oceanów.
29 listopada 2018 roku odbyło się Walne Zgromadzenie Związku Przedsiębiorców Przemysłu Mody Lewiatan.
29 listopada 2018 roku odbyło się Walne Zgromadzenie Związku Przedsiębiorców Przemysłu Mody Lewiatan.
Podczas spotkania zostało zatwierdzone sprawozdanie z działań Związku podjętych w latach 2016-2018 r. Zostały przedstawione kandydatury do nowego składu Rady Nadzorczej i Zarządu Związku.
